કોવિશીલ્ડ કે કોવેક્સિનમાં વધારે અસરકારક રસી કઈ? સ્ટડીમાં ચોંકાવનારો ખુલાસો

લંડનઃ બ્રિટિશ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની એસ્ટ્રાઝેનેકાએ બ્રિટિશ કોર્ટની સામે મોટો ખુલાસો કર્યો છે. AstraZeneca એ સ્વીકાર્યું છે કે તેની COVID-19 રસી કેટલાક દુર્લભ કિસ્સાઓમાં લોહીના ગંઠાવાનું કારણ બની શકે છે. આ કારણે પ્લેટલેટ કાઉન્ટ પણ ઘટી શકે છે. એસ્ટ્રાઝેનેકાએ ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીના સહયોગથી આ રસી વિકસાવી છે. તે ભારતમાં સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. ભારતમાં આ રસી કોવિશિલ્ડ તરીકે ઓળખાય છે. Covaxin અને Covishield એ ભારતમાં વપરાતી બે મુખ્ય રસીઓ હતી. જો કે, કોવિશિલ્ડ રસી સંબંધિત એક સંશોધન જે પ્રશ્નમાં છે તે તાજેતરમાં આવ્યું હતું. જેમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે કોવિશિલ્ડ કોવેક્સિન કરતાં વધુ અસરકારક છે.

નેશનલ સેન્ટર ફોર બાયોલોજિકલ સાયન્સના વૈજ્ઞાનિકોની આગેવાની હેઠળ 11 સંસ્થાઓના કન્સોર્ટિયમ દ્વારા એક અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં જાણવા મળ્યું કે કોવિશિલ્ડ રસી કોવેક્સિન કરતાં વધુ મજબૂત રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવ દર્શાવે છે. આ અભ્યાસના તારણો 6 માર્ચે ધ લેન્સેટ રિજનલ હેલ્થ સાઉથઈસ્ટ એશિયા જર્નલમાં પ્રકાશિત થયા હતા. સંશોધનમાં SARS-Cov-2 સામેની આ રસીઓ દ્વારા રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવોની ગુણવત્તા અને જથ્થા અંગે મહત્વપૂર્ણ આંતરદૃષ્ટિ જાહેર કરવામાં આવી છે.

આ સંસ્થાઓએ અભ્યાસમાં ભાગ લીધો હતો
અભ્યાસમાં 11 સંસ્થાઓ વચ્ચે સહયોગ સામેલ હતો. જેમાંથી ઓછામાં ઓછી છ પુણેની હતી. આ છમાં ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સ એજ્યુકેશન એન્ડ રિસર્ચ પુણે (IISER), નેશનલ કેમિકલ લેબોરેટરી (NCL), નેશનલ સેન્ટર ફોર સેલ સાયન્સ (NCCS) અને પૂણે નોલેજ ક્લસ્ટરનો સમાવેશ થાય છે. કોવિશિલ્ડ સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું જ્યારે કોવેક્સિન ભારત બાયોટેક દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.

અભ્યાસમાં શું જાણવા મળ્યું હતું

• જૂન 2021 થી જાન્યુઆરી 2022 દરમિયાન હાથ ધરાયેલા વ્યાપક અભ્યાસમાં બેંગલુરુ અને પુણેના 18 થી 45 વર્ષની વયના 691 લોકોએ ભાગ લીધો હતો. કોવિશિલ્ડે કોવેક્સિન કરતાં વધુ મજબૂત રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવો દર્શાવ્યા.
• મોટાભાગના સહભાગીઓએ કોવિશિલ્ડ પ્રત્યે લગભગ સંપૂર્ણ રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવ દર્શાવ્યો હતો. જ્યારે Covaxin નો પ્રતિભાવ વૈવિધ્યસભર હતો. ખાસ કરીને તે લોકોમાં જેમને ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટના આગમન પહેલાં રસી આપવામાં આવી હતી.
• કોવિશિલ્ડે સેરોનેગેટિવ (અગાઉના એક્સપોઝર વગરની વ્યક્તિઓ) અને સેરોપોઝિટિવ (અગાઉ એક્સપોઝર ધરાવતી વ્યક્તિઓ)માં ઉચ્ચ એન્ટિબોડી સ્તરોને પ્રેરિત કર્યા, જે વધુ શક્તિશાળી અને કાયમી રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવ સૂચવે છે.
• વધુમાં, કોવિશિલ્ડે કોવેક્સિન કરતાં વધુ સંખ્યામાં ટી કોશિકાઓ ટ્રિગર કરી. જે મજબૂત રોગપ્રતિકારક શક્તિ દર્શાવે છે.