આ ટાપુ પાછળ હાથ ધોઈને પડ્યું US, જેના કારણે બાંગ્લાદેશમાં થઈ ઉથલપાથલ!
Bangladesh: સેન્ટ માર્ટિન ટાપુને લઈને બાંગ્લાદેશના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શેખ હસીનાના અમેરિકા પર આરોપો પછી સમુદ્રથી ઘેરાયેલો માત્ર 3 કિલોમીટરનો વિસ્તાર વિશ્વમાં ચર્ચાનો વિષય બન્યો છે. લોકો જાણવા માંગે છે કે આ નાનકડો ટાપુ શા માટે આટલો મહત્વપૂર્ણ છે. તેને અમેરિકા જેવા શક્તિશાળી દેશને આપવાના ઇનકારથી બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય ઉથલપાથલ થઈ.
સેન્ટ માર્ટિન ટાપુ વિશ્વના કોઈપણ દરિયાઈ માર્ગે સરળતાથી પહોંચી શકાય છે. વ્યૂહાત્મક દ્રષ્ટિકોણ, આ ટાપુ પરથી બંગાળની ખાડી અને આસપાસના સમગ્ર સમુદ્રી વિસ્તાર પર સરળતાથી નજર રાખી શકાય છે. બંગાળની ખાડી દક્ષિણ અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયા વચ્ચે પુલનું કામ કરે છે. આ પ્રદેશ વેપાર માર્ગો દ્વારા વિશ્વભરના દેશો સાથે જોડાણ સ્થાપિત કરવા માટે ખૂબ જ અનુકૂળ છે.
શક્તિ સંતુલનનું કેન્દ્ર
સેન્ટ માર્ટિન ટાપુ એ બંગાળની ખાડીના ઉત્તરપૂર્વ ભાગમાં આવેલો નાનો ટાપુ છે. એશિયાઈ મહાદ્વીપમાં અચાનક યુદ્ધની સ્થિતિમાં આ વિસ્તાર સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કરવાનું સરળ બનશે. આ ટાપુ ભારત અને ચીનની ખૂબ નજીક પણ છે. અમેરિકા આ ટાપુ દ્વારા ભારત અને ચીન જેવી બે મોટી આર્થિક શક્તિઓ પર નજર રાખી શકશે. આ સમગ્ર વિસ્તારમાં વેપારને પણ નિયંત્રિત કરી શકશે. તે ચીનની વિસ્તરણવાદી નીતિને પણ અહીંથી રોકી શકશે.
– અમેરિકા આ ટાપુ પર એર બેઝ બનાવવા માંગે છે. જેનાથી તે બંગાળની ખાડી અને હિંદ મહાસાગરમાં પોતાનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કરી શકશે.
– જૈવ વિવિધતા, પર્યાવરણ, પ્રવાસન સહિત અનેક કારણોસર આ ટાપુ મહત્વપૂર્ણ છે.
આ પણ વાંચો: હું હજી પરિણીત છું…એશ્વર્યાથી છૂટાછેડાની અફવાઓ પર અભિષેકે તોડ્યું મૌન
સેન્ટ માર્ટિન આઇલેન્ડનો ઇતિહાસ
સેન્ટ માર્ટિન ટાપુ એ બંગાળની ખાડીના ઉત્તરપૂર્વ ભાગમાં આવેલો નાનો ટાપુ છે. તે કોક્સ બજાર-ટેકનાફ દ્વીપકલ્પની ટોચની દક્ષિણે આશરે 9 કિમી દૂર છે. આ બાંગ્લાદેશનો છેલ્લો દક્ષિણ છેડો છે. હજારો વર્ષો પહેલા આ ટાપુ ટેકનાફ દ્વીપકલ્પનો ભાગ હતો. ટેકનાફ દ્વીપકલ્પનો ભાગ ડૂબી જવાને કારણે તેનો દક્ષિણનો ભાગ બાંગ્લાદેશની મુખ્ય ભૂમિથી અલગ થઈ ગયો અને એક ટાપુ બની ગયો.
આ ટાપુ પ્રથમ 18મી સદીમાં આરબ વેપારીઓ દ્વારા સ્થાયી થયો હતો. તેણે તેનું નામ ‘જઝીરા’ રાખ્યું.
-બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન આ ટાપુનું નામ ચટગાંવના તત્કાલિન ડેપ્યુટી કમિશનરના નામ પરથી સેન્ટ માર્ટિન્સ આઈલેન્ડ રાખવામાં આવ્યું હતું.
– સ્થાનિક લોકો આ આઈલેન્ડને બંગાળી ભાષામાં ‘નારિકેલ જિંજીરા’ કહે છે, જેનો અંગ્રેજીમાં અર્થ ‘કોકોનટ આઈલેન્ડ’ થાય છે.
– બાંગ્લાદેશનું આ એકમાત્ર કોરલ આઇલેન્ડ (મુંગા આઇલેન્ડ) છે.
શેખ હસીનાએ શું કહ્યું?
રવિવારે પ્રકાશિત પત્રમાં હસીનાએ યુએસ પર આરોપ મૂક્યો હતો કે તેણે સેન્ટ માર્ટિનના વ્યૂહાત્મક ટાપુ પર સાર્વભૌમત્વ છોડવાનો ઇનકાર કર્યા પછી તેને હટાવવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. ‘ધ ઈકોનોમિક ટાઈમ્સ’ દ્વારા મેળવેલા પત્રમાં લખવામાં આવ્યું છે કે, ‘જો મેં સેન્ટ માર્ટીન ટાપુની સાર્વભૌમત્વને સમર્પણ કરી દીધું હોત અને અમેરિકાને બંગાળની ખાડી પર પ્રભુત્વ જમાવ્યું હોત તો હું સત્તામાં રહી શક્યો હોત.’
