‘ત્રિભુવન’ સહકારી યુનિવર્સિટી બિલ લોકસભામાં પસાર, ગ્રામીણ અર્થતંત્ર મજબૂત થશે
નવી દિલ્હી: લોકસભામાં ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી બિલ 2025 પર ચર્ચા થઈ હતી. જેમાં આ બિલ આજે લોકસભામાં પસાર થઇ ગયું છે. હવે આ બિલને રાજયસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે. આ દરમિયાન કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે કહ્યું, ‘ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી બિલ 2025 પર આ ગૃહમાં લગભગ 3 કલાક ચર્ચા થઈ રહી છે. દરેક ગામમાં એક એવું એકમ છે જે સહકાર દ્વારા કૃષિ વિકાસ, ગ્રામીણ વિકાસ અને સ્વરોજગારમાં રોકાયેલ છે અને દેશની પ્રગતિમાં યોગદાન આપી રહ્યું છે.
નોંધનીય છે કે, “ત્રિભુવન” સહકારી યુનિવર્સિટી બિલ-2025 3 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ બિલમાં “ત્રિભુવન” સહકારી યુનિવર્સિટી તરીકે ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ રૂરલ મેનેજમેન્ટ, આણંદ, ગુજરાત (IRMA)ની સ્થાપના કરવાની જોગવાઈ છે. હાલમાં IRMA એક સોસાયટી તરીકે નોંધાયેલ છે.
The "Tribhuvan" Sahkari University Bill, 2025, will strengthen cooperative principles, broaden cooperative activities, provide cooperatives with access to new technology and research, and promote innovation.@AmitShah @AmitShahOffice#TribhuvanSahkariUniversity #SahkarSeSamriddh pic.twitter.com/acBljBCtda
— Shobha Karandlaje (@ShobhaBJP) March 26, 2025
યુનિવર્સિટીના ઉદ્દેશ્યો: યુનિવર્સિટી સહકારી ક્ષેત્રમાં શિક્ષણ અને તાલીમ અને ક્ષમતા નિર્માણ પ્રદાન કરશે. તે સંબંધિત ક્ષેત્રોમાં સંશોધન અને વિકાસ પ્રવૃત્તિઓ પણ કરશે. તે ડિગ્રી પ્રોગ્રામ્સ, ડિસ્ટન્સ લર્નિંગ અને ઈ-લર્નિંગ કોર્સ ઓફર કરશે અને સહકારી ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠતાના કેન્દ્રો વિકસાવશે. તે ભારતમાં અથવા ભારતની બહાર કોઈપણ અન્ય સ્થળે દૂરસ્થ કેમ્પસ અથવા સંલગ્ન સંસ્થાઓ સ્થાપિત કરી શકે છે.
The “Tribhuvan” Cooperative University Bill, 2025, aims to provide education and training in the cooperative sector through Tribhuvan Cooperative University, build youth capacity, establish centers of excellence offering degree programs, distance education, and e-learning… pic.twitter.com/ucVM0SBPio
— Ministry of Cooperation, Government of India (@MinOfCooperatn) March 26, 2025
IRMA ની સ્થિતિ: IRMA યુનિવર્સિટીની શાળાઓમાંની એક બનશે. બિલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે IRMAની સ્વાયત્ત ઓળખ યુનિવર્સિટીના સંસ્થાકીય માળખામાં જ સાચવવામાં આવશે. IRMA ની વહીવટી અને શૈક્ષણિક સ્વાયત્તતા કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નિર્દિષ્ટ માળખાને આધીન રહેશે. IRMA નું પોતાનું એક્ઝિક્યુટિવ બોર્ડ અને એક ડિરેક્ટર હશે. IRMA ના કર્મચારીઓ યુનિવર્સિટીના કર્મચારી બનશે, તેમની રોજગારની શરતો અને નિયમોમાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં. IRMA ખાતે ઓફર કરવામાં આવતા શૈક્ષણિક કાર્યક્રમો અને અભ્યાસક્રમોમાં કોઈપણ સુધારો ફક્ત IRMA ના એક્ઝિક્યુટિવ બોર્ડની સંમતિથી જ કરી શકાશે. આ બિલ IRMAને ગ્રામીણ વ્યવસ્થાપન માટે શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર તરીકે પણ જાહેર કરે છે.
યુનિવર્સિટીનું સંચાલન: યુનિવર્સિટીમાં એક વાઇસ-ચાન્સેલર હશે જે યુનિવર્સિટીના મુખ્ય કાર્યકારી અને શૈક્ષણિક અધિકારી હશે. કુલપતિની નિમણૂક કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ત્રણ વર્ષની મુદત માટે કરવામાં આવશે અને તેઓ વધુ બે વર્ષ માટે પુનઃનિયુક્તિ માટે પાત્ર રહેશે. કુલપતિ એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલના વડા રહેશે જે યુનિવર્સિટીની મુખ્ય એક્ઝિક્યુટિવ બોડી હશે. કેન્દ્ર સરકાર કાઉન્સિલની રચના, તેની સત્તાઓ અને કાર્યો અને તેના સભ્યોના કાર્યકાળનો ઉલ્લેખ કરશે.
Historic Milestone for the Cooperative Sector!
The Tribhuvan Sahkari University Bill, 2025, passed in Parliament today, paves the way for India's first national cooperative university. @hema_28 @MinOfCooperatn @ncct_institutes @AmitShah @narendramodi pic.twitter.com/9LgVEgwPXI— Vamnicom Official (@VAMNICOM_Pune) March 26, 2025
યુનિવર્સિટી પાસે એક ગવર્નિંગ બોર્ડ હશે જેના મુખ્ય કાર્યો
(i) યુનિવર્સિટીની વ્યાપક નીતિઓ અને કાર્યક્રમોની સમીક્ષા કરશે, અને (ii) તેની વિવિધ વહીવટી પરિષદોમાં સભ્યોની નિમણૂક કરશે. બોર્ડનું નેતૃત્વ કુલપતિ કરશે, જે પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિ હશે અને તેમની નિમણૂક કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા કરવામાં આવશે. કુલપતિનો કાર્યકાળ પાંચ વર્ષનો રહેશે.
ગવર્નિંગ બોર્ડના અન્ય સભ્યો:
(i) વાઇસ ચાન્સેલર, (ii) સહકાર મંત્રાલયના સચિવ, (iii) સહકારી ક્ષેત્ર સાથે કામ કરતા કેન્દ્રીય મંત્રાલયોના ચાર સચિવો, (iv) નાબાર્ડ, રાષ્ટ્રીય ડેરી વિકાસ બોર્ડ અને રાષ્ટ્રીય મત્સ્યઉદ્યોગ વિકાસ બોર્ડ જેવા બોર્ડના વડાઓ, (v) સહકારી ક્ષેત્રના ચાર પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓ.
સંલગ્નતા અને માન્યતા બોર્ડ: યુનિવર્સિટી પાસે પ્રવેશ આપવા અથવા જોડાણ આપતી સંસ્થાઓ માટે એક જોડાણ અને માન્યતા બોર્ડ હશે. કુલપતિ બોર્ડના અધ્યક્ષ રહેશે.
