‘અલ્લાહ, સેના અને ચીન’ દ્વારા ચાલતું પાકિસ્તાન, શાહબાઝ બન્યા સેનાના ગુલામ; 76 વર્ષમાં 30 PM બદલાયાં

ઇસ્લામાબાદ: પાકિસ્તાનનો અસલી માલિક પાકિસ્તાની સેના છે. પાકિસ્તાનમાં સેનાનું વર્ચસ્વ એટલું મજબૂત છે કે, આઝાદીના 76 વર્ષ પછી પણ એકપણ વડાપ્રધાન પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરી શક્યા નથી. આ 76 વર્ષમાં 40 વર્ષ સુધી 30 વડા પ્રધાનો સત્તામાં આવ્યા, પરંતુ મોટાભાગે સત્તાની વાસ્તવિક ચાવી સેના પાસે જ રહી છે. બાકીના 36 વર્ષ સુધી સીધેસીધું લશ્કરી શાસન રહ્યું હતું. પહેલા એવું કહેવામાં આવતું હતું કે, પાકિસ્તાન ‘અલ્લાહ, સેના અને અમેરિકા’ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે, પરંતુ હવે ચીન અમેરિકાનું સ્થાન લઈ ચૂક્યું છે. મુસ્લિમ રાષ્ટ્ર કહેવાતું પાકિસ્તાન આજે પણ સ્વતંત્ર નથી કે ત્યાં લોકોનું શાસન સ્થિર નથી.

1947માં આઝાદી મળી ત્યારથી પાકિસ્તાન સત્તા અસ્થિરતા અને અરાજકતાથી પીડાય છે. ત્યાંના વડાપ્રધાનો કાં તો નબળા અને બિનઅસરકારક સાબિત થયા છે અથવા સેના સામે લાચાર સાબિત થયા છે. દૂરંદેશીના અભાવે તેઓ વિદેશી શક્તિઓના સૂર પર નાચતા રહ્યા હતા. પ્રથમ વડાપ્રધાન લિયાકત અલી ખાન 4 વર્ષ અને 2 મહિના સુધી સત્તામાં રહ્યા, પરંતુ તેમની હત્યાએ દેશને અસ્થિરતા તરફ ધકેલી દીધો હતો. ત્યારપછી ખ્વાજા નસીમુદ્દીન 1951માં 24 મહિના, મોહમ્મદ અલી બોગરા 1953માં 2 વર્ષ અને 3 મહિના અને ચૌધરી મોહમ્મદ અલી 1955માં માત્ર 13 મહિના સત્તામાં રહી શક્યા હતા. પછી 1957માં બે વડાપ્રધાનો આવ્યા – ઇબ્રાહિમ ઇસ્માઇલ 2 મહિના અને ફિરોઝ ખાન 9 મહિના સુધી રહ્યા.

પાકિસ્તાનમાં વડાપ્રધાનની ખુરશી મજાક બની
કેટલાક વડાપ્રધાનોનો કાર્યકાળ હાસ્યાસ્પદ રીતે ટૂંકો હતો. 1958માં અયુબ ખાન ફક્ત 4 દિવસ માટે સત્તામાં રહ્યા અને 1971માં નુરુલ અમીન ફક્ત 13 દિવસ માટે સત્તામાં રહ્યા. 1973માં ઝુલ્ફીકાર અલી ભુટ્ટોએ 3 વર્ષ અને 10 મહિના શાસન કર્યું હતું, જે પ્રમાણમાં લાંબો કાર્યકાળ હતો. 1988માં બેનઝીર ભુટ્ટો 20 મહિના સુધી સત્તામાં રહ્યા હતા. 1990માં ગુલામ મુસ્તફા જટોઈ 3 મહિના અને નવાઝ શરીફ 2 વર્ષ 5 મહિના રહ્યા હતા. 2013માં મીર હજાર ખાન 2 મહિના સુધી સત્તામાં રહ્યા અને નવાઝ શરીફ ફરીથી 4 વર્ષ અને 1 મહિના સુધી સત્તામાં રહ્યા. ઇમરાન ખાન 2018થી 2 વર્ષ અને 9 મહિના માટે વડાપ્રધાન હતા, પરંતુ સેનાના દબાણ હેઠળ તેમને પણ સત્તા છોડવી પડી હતી.

76 વર્ષમાં 30 PM બદલાયાં
આ 76 વર્ષોમાં 30 વડાપ્રધાનોએ 40 વર્ષ સુધી લોકો પર શાસન કર્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે, પરંતુ વાસ્તવમાં સત્તા સેનાના હાથમાં રહી. બાકીના ૩૬ વર્ષ લશ્કરી સરમુખત્યારશાહી હેઠળ રહ્યા. પાકિસ્તાન, જે પહેલા અમેરિકાના ઈશારે કામ કરતું હતું, તે હવે ચીનની કઠપૂતળી બની ગયું છે. ‘અલ્લાહ, સેના અને ચીન’ આજે પાકિસ્તાનની બાગડોર સંભાળી રહ્યા છે. વિડંબના એ છે કે ૭૬ વર્ષ પછી પણ પાકિસ્તાનમાં ન તો લોકશાહી મજબૂત થઈ શકી અને ન તો પાંચ વર્ષ સુધી લોકોનું શાસન સ્થિર રહી શક્યું. સેનાનું આ વર્ચસ્વ પાકિસ્તાનની રાજકીય અસ્થિરતા અને નબળા નેતૃત્વનો સૌથી મોટો પુરાવો છે.