મોદી સરકાર જ્ઞાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી કરાવશે, કેબિનેટ બેઠકમાં મોટો નિર્ણય
Caste Census: કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકારે જ્ઞાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી અંગે મોટો નિર્ણય લીધો છે. સરકારે જાતિગત વસ્તી ગણતરી કરવાની જાહેરાત કરી છે. આ વસ્તી ગણતરી મુખ્ય વસ્તી ગણતરી સાથે હાથ ધરવામાં આવશે. કેબિનેટ બેઠક બાદ કેબિનેટના નિર્ણયો પર જણાવતા કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું, રાજકીય બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ આજે નિર્ણય લીધો છે કે આગામી વસ્તી ગણતરીમાં જ્ઞાતિ આધારિત ગણતરીનો સમાવેશ થવો જોઈએ.’
તેમણે કહ્યું કે, કોંગ્રેસ અને તેની પાછલી સરકારોએ હંમેશા જાતિગત વસ્તી ગણતરીનો વિરોધ કર્યો છે. સ્વતંત્રતા પછી કોઈપણ વસ્તી ગણતરી પ્રક્રિયામાં જાતિનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી. 2010માં તત્કાલીન વડાપ્રધાન સ્વર્ગસ્થ મનમોહનસિંહે લોકસભાને ખાતરી આપી હતી કે જાતિગત વસ્તી ગણતરી મંત્રીમંડળ સમક્ષ મૂકવામાં આવશે. આ પછી એક કેબિનેટ જૂથની રચના કરવામાં આવી. આમાં મોટાભાગના રાજકીય પક્ષોએ જાતિગત વસ્તી ગણતરીની ભલામણ કરી. આમ છતાં કોંગ્રેસે ફક્ત ઔપચારિકતા જ કરી. તેમણે ફક્ત એક સર્વેક્ષણ કરવાનું યોગ્ય માન્યું.
#WATCH | Delhi | "Cabinet Committee on Political Affairs has decided today that Caste enumeration should be included in the forthcoming census," says Union Minister Ashiwini Vaishnaw on Union Cabinet decisions. pic.twitter.com/0FtK0lg9q7
— ANI (@ANI) April 30, 2025
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું, ‘એ વાત સારી રીતે સમજી શકાય છે કે કોંગ્રેસ અને તેના ભારતીય ગઠબંધન ભાગીદારોએ જ્ઞાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીનો ઉપયોગ ફક્ત રાજકીય સાધન તરીકે કર્યો છે. બંધારણના અનુચ્છેદ 246ની યુનિયન યાદીના ક્રમાંક 69માં વસ્તી ગણતરીનો વિષય ઉલ્લેખિત છે. આ કેન્દ્રનો મામલો છે. જોકે, કેટલાક રાજ્યોએ જ્ઞાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી સર્વેક્ષણો સરળતાથી હાથ ધર્યા છે, જ્યારે કેટલાક રાજ્યોએ રાજકીય દૃષ્ટિકોણથી બિન-પારદર્શક રીતે આવા સર્વેક્ષણો કર્યા છે. આવા સર્વેક્ષણોએ સમાજમાં ભ્રમ ફેલાવ્યો છે. આપણું સામાજિક માળખું રાજકારણના દબાણ હેઠળ ન આવે તેની ખાતરી કરવા માટે આપણે જ્ઞાતિ આધારિત ગણતરી માટે એક પ્લેટફોર્મ તૈયાર કરવું જોઈએ. આનાથી સમાજ આર્થિક અને સામાજિક રીતે મજબૂત બનશે અને દેશનો વિકાસ પણ અવિરત ચાલુ રહેશે.
દર 10 વર્ષે વસ્તી ગણતરી થાય છે
1951થી દર 10 વર્ષે વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવતી હતી, પરંતુ 2021માં કોરોના રોગચાળાને કારણે વસ્તી ગણતરી મુલતવી રાખવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર (NPR)ને અપડેટ કરવાનું કામ પણ બાકી છે. વસ્તી ગણતરીની નવી તારીખ હજુ સુધી સત્તાવાર રીતે જાહેર કરવામાં આવી નથી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, વસ્તી ગણતરીનો ડેટા 2026માં જાહેર કરવામાં આવશે. આ ભવિષ્યમાં વસ્તી ગણતરી ચક્રમાં ફેરફાર કરશે. જેમ કે 2025-2035અને પછી 2035થી 2045.
વસ્તી ગણતરી શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
સરકાર માટે નીતિઓ ઘડવા અને અમલમાં મૂકવા તેમજ દેશના સંસાધનોનું સમાન વિતરણ સુનિશ્ચિત કરવા માટે વસ્તી ગણતરીના ડેટા અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. આનાથી માત્ર વસ્તી જ નહીં પરંતુ વસ્તી વિષયક, આર્થિક પરિસ્થિતિ વગેરે જેવા ઘણા મહત્વપૂર્ણ પાસાઓ પણ છતી થાય છે. વિપક્ષ કોંગ્રેસ સહિત તમામ રાજકીય પક્ષો જાતિગત વસ્તી ગણતરીની માગ કરી રહ્યા છે, જેથી દેશમાં અન્ય પછાત વર્ગો (OBC)ની કુલ સંખ્યા જાણી શકાય.
