બાંગ્લાદેશ સાથે તિસ્તા કરાર પર મમતા નારાજ, PM મોદીને લખ્યો પત્ર

Teesta Rivar Agreement: પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જી બાંગ્લાદેશ સાથે તિસ્તા નદીના પાણીની વહેંચણી અને ફરક્કા સંધિ પર વાતચીત પર નારાજ છે. જેમાં પશ્ચિમ બંગાળ સરકારને સામેલ ન કરવા માટે તેમણે સોમવારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને પત્ર લખ્યો હતો. મમતાએ આ અંગે પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. બેનર્જીએ વડા પ્રધાનને પશ્ચિમ બંગાળ સરકારને સામેલ કર્યા વિના પાડોશી દેશ સાથે આવી કોઈ ચર્ચા ન કરવા વિનંતી પણ કરી હતી. મોદીને લખેલા ત્રણ પાનાના પત્રમાં તેમણે કહ્યું કે, ‘હું આ પત્ર બાંગ્લાદેશના વડા પ્રધાનની તાજેતરની મુલાકાતના સંદર્ભમાં લખી રહ્યો છું. એવું લાગે છે કે બેઠક દરમિયાન ગંગા અને તિસ્તા નદીઓને લગતા પાણીની વહેંચણીના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ હશે.

મમતા બેનર્જીએ લખ્યું છે કે રાજ્ય સરકારના પરામર્શ અને અભિપ્રાય વિના આવી એકપક્ષીય ચર્ચાઓ અને મંત્રણા સ્વીકાર્ય નથી અને ઇચ્છનીય નથી. તેમણે કહ્યું કે બંગાળના ભૌગોલિક, સાંસ્કૃતિક અને આર્થિક રીતે બાંગ્લાદેશ સાથે ખૂબ જ નજીકના સંબંધો છે. બેનર્જીએ કહ્યું, ‘હું બાંગ્લાદેશના લોકોને પ્રેમ અને સન્માન કરું છું. ઉપરાંત, હું હંમેશા તેમને શુભેચ્છા પાઠવું છું. જો કે, હું મારો સખત વાંધો પણ વ્યક્ત કરું છું.

ગંગા જળ સંધિના નવીકરણ અંગે વાતચીત
પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે રાજ્ય સરકારની ભાગીદારી વિના બાંગ્લાદેશ સાથે તિસ્તા પાણીની વહેંચણી અને ફરાક્કા સંધિ પર કોઈ ચર્ચા થવી જોઈએ નહીં. પશ્ચિમ બંગાળના લોકોનું હિત સર્વોપરી છે, જેની સાથે કોઈપણ કિંમતે બાંધછોડ થવી જોઈએ નહીં. આ પછી મોદીએ કહ્યું, ‘અમે 1996ની ગંગા જળ સંધિના નવીકરણ માટે ટેકનિકલ સ્તરે વાતચીત શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ‘બાંગ્લાદેશમાં તિસ્તા નદીના સંરક્ષણ અને સંચાલન પર, એક તકનીકી ટીમ ટૂંક સમયમાં વાટાઘાટો માટે બાંગ્લાદેશની મુલાકાત લેશે.’ આ મોટા પ્રોજેક્ટનું મહત્વ વધી ગયું છે કારણ કે ચીને પણ આડકતરી રીતે તેમાં રસ દાખવ્યો છે. આ પ્રોજેક્ટમાં તિસ્તા નદીના પાણીના સંચાલન અને સંરક્ષણ માટે એક વિશાળ જળાશય અને સંલગ્ન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના નિર્માણની કલ્પના કરવામાં આવી છે.

મમતા બેનર્જીનો વિરોધ શું છે?
આ પ્રોજેક્ટ પર આ પગલું બંને દેશો વચ્ચે તિસ્તાના પાણીની વહેંચણી પર સમજૂતી પર પહોંચવા માટે લાંબા સમયથી પડતર દરખાસ્ત વચ્ચે આવ્યું છે. સપ્ટેમ્બર 2011માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહની બાંગ્લાદેશ મુલાકાત દરમિયાન આ કરાર પર હસ્તાક્ષર થવાના હતા, પરંતુ પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીના વાંધાને કારણે છેલ્લી ઘડીએ તેને મોકૂફ રાખવામાં આવ્યો હતો. હકિકતે, મમતા બેનર્જી લાંબા સમયથી જળ વહેંચણી કરારનો વિરોધ કરી રહ્યાં છે. તેમણે રાજ્યમાં ધોવાણ, કાંપ અને પૂર માટે ફરક્કા બેરેજને જવાબદાર ગણાવ્યા છે. ગંગા નદીના પાણીની વહેંચણી પર બાંગ્લાદેશ અને ભારત વચ્ચે ફરાક્કા કરાર 2026 માં સમાપ્ત થવાનો છે. આ સંધિ હેઠળ, ઉપલા દરિયાકાંઠાના ભારત અને નીચલા નદીપારિયન બાંગ્લાદેશ બાંગ્લાદેશ સરહદથી લગભગ 10 કિલોમીટર દૂર ભાગીરથી નદી પરના બંધ ફરાક્કા ખાતે નદીના પાણીની વહેંચણી કરવા સંમત થયા હતા.