Navratri 2024: નવરાત્રિનો પાંચમો દિવસ, જાણો મા સ્કંદમાતાની કથા અને મંત્ર

Navratri 2024: માતાની આરાધના અને શક્તિ પૂજાનો સૌથી મોટો તહેવાર નવરાત્રીનો તહેવાર 3જી ઓક્ટોબરથી શરૂ થયો છે અને 12મી ઓક્ટોબર સુધી ચાલશે. તે દેશભરમાં ઉજવાતા સૌથી મોટા તહેવારોમાંનો એક છે. નવ દિવસ અને નવ રાત સુધી ઉજવાતા આ મહાન તહેવારમાં દરરોજ દેવી દુર્ગાના નવ અલગ-અલગ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે.

દેવી દુર્ગાના નવ સ્વરૂપો છે – મા શૈલપુત્રી, મા બ્રહ્મચારિણી, મા ચંદ્રઘંટા, મા કુષ્માંડા, મા સ્કંદમાતા, મા કાત્યાયની, મા કાલરાત્રી, મા મહાગૌરી અને મા સિદ્ધિદાત્રી. નવરાત્રિનો પાંચમો દિવસ 7 ઓક્ટોબરે ઉજવવામાં આવશે. દુર્ગાસપ્તશતી ગ્રંથ અનુસાર નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે દેવી દુર્ગાના પાંચમા સ્વરૂપ માતા સ્કંદમાતાની પૂજા કરવાથી સાધકની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.

પૌરાણિક કથા અનુસાર, તારકાસુર નામનો એક રાક્ષસ હતો. જેણે તપસ્યા કરીને ભગવાન બ્રહ્મા પાસેથી અમરત્વનું વરદાન મેળવ્યું હતું. પણ ભગવાન બ્રહ્માએ કહ્યું કે જે આ દુનિયામાં આવ્યો છે તેણે એક દિવસ જવાનું જ છે. ભગવાન બ્રહ્માની વાત સાંભળીને તારકાસુરે વરદાન માંગ્યું કે માત્ર ભગવાન શિવનો પુત્ર જ તેને મારી શકે. જે પછી તારકાસુરે ચારેબાજુ ખળભળાટ મચાવી દીધો. ધીરે ધીરે તેનો આતંક ઘણો વધી ગયો. પરંતુ તારકાસુરને કોઈ ખતમ કરી શક્યું નહીં. કારણ કે તેનો અંત ભગવાન શિવના પુત્ર કાર્તિકેયના હાથે સંભવ હતો. ત્યારબાદ, દેવતાઓના કહેવા પર ભગવાન શિવે શારીરિક રૂપ ધારણ કર્યું અને માતા પાર્વતી સાથે લગ્ન કર્યા. જે પછી માતા પાર્વતીએ પોતાના પુત્ર સ્કંદ એટલે કે કાર્તિકેયને યુદ્ધની તાલીમ આપવા માટે સ્કંદમાતાનું રૂપ ધારણ કર્યું. સ્કંદમાતા પાસેથી યુદ્ધની તાલીમ લીધા પછી કાર્તિકેયે તારકાસુરનો વધ કર્યો.

સ્કંદમાતાની કથા 

પાંચમા નોરતે દેવતાઓના સેનાપતિ કુમાર કાર્તિકેયની માતાની પૂજા થાય છે
કુમાર કાર્તિકેયને ગ્રંથોમાં સનત-કુમાર, સ્કંદકુમારના નામથી ઓળખાય છે
માતા આ રૂપમાં પૂર્ણતઃ મમતા લૂંટાવતી જોવા મળે છે
તારકાસુરે વરદાનને કારણે લોકોને ત્રાસ આપવાનું શરૂ કર્યું
લોકો શિવ પાસે ગયા અને તારકાસુરથી મુક્તિ મેળવવા પ્રાર્થના કરી
ત્યાર બાદ શિવે પાર્વતી સાથે લગ્ન કર્યા અને કાર્તિકેયનો જન્મ થયો
કાર્તિકેય મોટો થયો ત્યારે તેણે રાક્ષસ તારકાસુરનો વધ કર્યો
પુરાણોમાં કુમાર અને શક્તિના નામે સ્કંદમાતાના મહિમાનું વર્ણન છે
માતા પોતાના પુત્રને સૌથી વધુ પ્રેમ કરે છે
માતાને પોતાના પુત્રના નામની સાથે સંબોધિત કરવું સારું લાગે છે
આ રૂપની પૂજાથી માતા ભક્તોને પુત્રની જેમ સ્નેહ લૂંટાવે છે

સ્કંદમાતાનું સ્વરૂપ કેવું છે?
માર્કંડેય પુરાણ અનુસાર, દેવી સ્કંદમાતાના ચાર હાથ છે. જેમાંથી તેણીએ ભગવાન સ્કંદને તેના જમણા ઉપરના હાથથી ખોળામાં પકડી રાખ્યા છે. નીચેના હાથમાં કમળનું ફૂલ છે. ડાબી બાજુનો ઉપરનો હાથ વરદમુદ્રામાં છે. તે કમળ પર બેસે છે. તેથી તે પદ્માસન દેવી તરીકે પણ ઓળખાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સ્કંદમાતા તેના ભક્તો પર ખૂબ જ પ્રસન્ન થાય છે. આ સિવાય એવું પણ માનવામાં આવે છે કે માતાની પૂજા કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.

બીજ મંત્ર 

‘ह्रीं क्लीं स्वमिन्यै नम:’