દુનિયામાં આજે થયો હતો યહૂદી દેશ ઈઝરાયલનો જન્મ, જાણો શું છે કહાણી

તેલ અવીવઃ ઈઝરાયલ છેલ્લા સાત મહિનાથી સમગ્ર વિશ્વમાં સમાચારોમાં છે. તેનું કારણ ગાઝામાં યુદ્ધ છે. હમાસે ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં ઈઝરાયલ પર હુમલો કર્યો હતો. જેમાં 1200 ઈઝરાયલના લોકો માર્યા ગયા હતા અને 250 લોકોને હમાસના લડવૈયાઓએ ગાઝામાં બંધક બનાવ્યા હતા. આ હુમલાનો તરત જ જવાબ આપતા ઈઝરાયલી સેનાએ ગાઝા પર હુમલો કર્યો. ત્યારથી ઇઝરાયલના હુમલાઓ સતત ચાલુ છે. જેના કારણે આ વિસ્તાર ખરાબ રીતે તબાહ થઈ ગયો છે. ઈઝરાયલના હુમલામાં ગાઝામાં 33 હજારથી વધુ પેલેસ્ટાઈનના મોત થયા છે. ગાઝામાં યુદ્ધે એક વિશાળ માનવીય સંકટ સર્જ્યું છે. જેની સમગ્ર વિશ્વમાં ટીકા પણ થઈ રહી છે. બંને પક્ષો વચ્ચે યુદ્ધવિરામ પર ઘણી વાતચીત થઈ પરંતુ મામલો અટકી ગયો. બંને પક્ષો વચ્ચે મામલો કેમ અટકી જાય છે? આવી સ્થિતિમાં મુસ્લિમ દેશોની દુનિયા વચ્ચે આ યહૂદી દેશ કેવી રીતે અસ્તિત્વમાં આવ્યો તે પ્રશ્ન છે. આજે પણ ઘણા દેશો ઈઝરાયલને કેમ માન્યતા નથી આપતા અને શું છે આ વિવાદ.

આ જ તારીખે એટલે કે 14મી મેના રોજ ઈઝરાયલ અસ્તિત્વમાં આવ્યું. એટલે કે ઈઝરાયલની રચના થયાને 76 વર્ષ થઈ ગયા. 14 મે, 1948ના રોજ, યહૂદી એજન્સીના વડા ડેવિડ બેન-ગુરિયોને ઈઝરાયલની સ્થાપનાની જાહેરાત કરી. તત્કાલીન યુએસ પ્રમુખ હેરી એસ ટ્રુમેને એ જ દિવસે ઈઝરાયલને નવા રાષ્ટ્ર તરીકે માન્યતા આપી હતી. વિશ્વનો જે ભાગ આજે મોટાભાગના દેશો ઈઝરાયલ તરીકે ઓળખે છે તે 1948 પહેલા બ્રિટનના નિયંત્રણ હેઠળ હતો. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પહેલા, પશ્ચિમ એશિયાનો આ ભાગ એટલે કે પેલેસ્ટાઈન પર ઓટ્ટોમન સામ્રાજ્યનું શાસન હતું. ઓટ્ટોમન સામ્રાજ્યની હાર પછી બ્રિટને પેલેસ્ટાઈન પર નિયંત્રણ મેળવ્યું. અહીં યહૂદીઓ અને આરબોની વસ્તી હતી. લઘુમતી યહૂદીઓ અને બહુમતી આરબો ઉપરાંત અન્ય કેટલાક વંશીય જૂથો પણ અહીં રહેતા હતા.

યહૂદી રાજ્ય બનાવવાના વિચાર પર વિવાદ ઊભો થયો
1917 માં બ્રિટિશ વિદેશ સચિવ આર્થર બાલ્ફોરે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં અત્યાચાર ગુજારતા યહૂદીઓને એક દેશ આપવાનું વચન આપ્યું હતું. બ્રિટને પેલેસ્ટાઇનમાં યહૂદી લોકો માટે એક દેશ બનાવવાનો વિચાર આપ્યો અને પેલેસ્ટાઇનમાં તેના પ્રયાસો શરૂ થયા. 1920 થી 1940 સુધી યુરોપ અને જર્મનીથી ભાગી રહેલા યહૂદીઓ સતત પેલેસ્ટાઈન પહોંચ્યા. આનાથી આ વિસ્તારમાં યહૂદીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો. બીજા વિશ્વ યુદ્ધ પછી ઇઝરાયેલની સ્થાપનાનું કામ ઝડપથી શરૂ થયું. આના પર આગળ વધીને 1947 માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ પેલેસ્ટાઈનને અલગ યહૂદી અને આરબ દેશોમાં વિભાજીત કરવા માટે મત આપ્યો અને જેરુસલેમને આંતરરાષ્ટ્રીય શહેર બનાવ્યું. તે યહૂદી નેતાઓ દ્વારા સ્વીકારવામાં આવ્યું હતું પરંતુ આરબ પક્ષ દ્વારા નકારી કાઢવામાં આવ્યું હતું.

એક વર્ષ પછી 1948 માં યહૂદી નેતાઓએ ઇઝરાયેલની સ્થાપનાની જાહેરાત કરી. તેને યહૂદીઓ માટે સુરક્ષિત દેશ અને વતન ગણાવ્યું. ઈઝરાયલને અમેરિકાનું સમર્થન મળ્યું પરંતુ પડોશી આરબ દેશો આનાથી નારાજ થઈ ગયા અને બીજા જ દિવસે પાંચ દેશોની સેનાઓએ નવા બનેલા દેશ પર હુમલો કર્યો. આ લડાઈ એક વર્ષ સુધી ચાલી હતી. જેમાં ઈઝરાયલે મોટાભાગના વિસ્તાર પર કબજો જમાવ્યો હતો. મોટી સંખ્યામાં પેલેસ્ટાઈનીઓને તેમના ઘર છોડવા પડ્યા હતા.

1967 માં ફરીથી લડાઈ શરૂ થઈ
1967માં ફરી એકવાર આરબ દેશો અને ઈઝરાયલ વચ્ચે યુદ્ધ શરૂ થયું. આ યુદ્ધ માત્ર છ દિવસ ચાલ્યું હતું પરંતુ ઇઝરાયેલ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન, ઇઝરાયેલે પૂર્વ જેરુસલેમ અને પશ્ચિમ કાંઠે, સીરિયન ગોલાન હાઇટ્સ, ગાઝા અને ઇજિપ્તના સિનાઇ દ્વીપકલ્પ પર કબજો કર્યો. ત્યારથી, ઇઝરાયલે વેસ્ટ બેંક અને ઇસ્ટ જેરૂસલેમમાં વસાહતો બનાવીને યહૂદીઓને વસાવ્યા છે.

આજે પણ ઈઝરાયલ અને પેલેસ્ટાઈન વચ્ચે ઘણા મુદ્દાઓ વણઉકેલાયેલા છે. આમાં પેલેસ્ટિનિયન શરણાર્થીઓનું વાપસી, પશ્ચિમ કાંઠે યહૂદી વસાહતો, જેરુસલેમ પર દાવો અને પેલેસ્ટાઈનને સ્વતંત્ર દેશનો દરજ્જો આપવો સામેલ છે. આજે ઇઝરાયેલ આ તમામ મુદ્દાઓ પર ઘણા આરબ દેશો સાથે વિવાદમાં છે. સાઉદી અરેબિયા સહિત ઘણા ઈસ્લામિક દેશોએ આજ સુધી ઈઝરાયલને માન્યતા આપી નથી. અમેરિકા ઇઝરાયલ અને સાઉદી વચ્ચે સંબંધો સ્થાપિત કરવાનો સતત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે પરંતુ અલગ પેલેસ્ટાઇન દેશનો મુદ્દો અટવાયેલો છે.